|
|
Interview met Klaus Dinger, woensdag 27 aug 98
van de
Stichting Kontakt
Liefhebbers Electronische Muziek (KLEM)
Dinger, dies irae
Om half negen heb ik een gesprek met Klaus Dinger, de apotheose van een
half jaar intensief faxverkeer met Düsseldorf. De CD die hij met
zijn huidige groep la! NEU? in december uitbracht,
heeft als ondertitel "Zeeland", het zal dan ook niemand verbazen dat
dit gesprek juist in deze provincie plaatsvind. Klaus Dinger komt hier
al bijna 30 jaar op regelmatige basis en hij draagt dit stukje
Nederland (zoals zo veel landgenoten) een warm hart toe.
Dinger, deelnemer van de eerste line-up van Kraftwerk, oprichter van
NEU!, La Düsseldorf, Neondian, Die Engel des Herrn en de
laatste drie jaar zeer aktief als la! NEU?, ken ik
als musicus vanaf de eerste LP van La Düsseldorf (zelfde Titel),
sindsdien volg ik zijn spoor zowel voor als achteruit. Ik herinner
mij de glamour en glitter die hij uitstraalt op de cover van Viva en de
agressie van zijn Punk-avant la lettre. De enigmatische, soms
excentrieke Dinger oogt als een door het leven getekende hippie en ik
ben voorbereid op een razend gesprek. Verrassenderwijze ontpopt hij
zich als een vriendelijk ontwikkeld mens met veel levenservaring en kan
ik ook begrijpen dat hij onsterfelijk melodieuze muziek heeft gemaakt.
In goed nederlands, maar vaker in duits, in lange monologen sprekend
vooral waar het de jarenlange lijdensweg van de heruitgaven van
NEU! en La Düsseldorf betreft.
Hans van
der Veen / KLEM |
Klaus Dinger |
Wat is la! NEU? voor
groep en vanwaar die eigenaardige typografie? |
| Allereerst meen ik het
recht op die naam te kunnen ontlenen aan mijn vroegere bands.
Formeel is het mij verboden onder de namen NEU! en La
Düsseldorf muziek uit te brengen, beide namen zijn geblokkeerd en
over beiden zijn processen gaande. Bewust heb ik ook de typografie
volledig omgegooid, dit kan niemand mij afnemen. Met
la! NEU? ben ik bezig weer een plaats te verwerven
als professioneel musicus die zijn werk kan publiceren, nadat mij het
werken in Duitsland praktisch onmogelijk gemaakt is. Na Neondian met
zijn anti-imperialistische tendenzen heeft de industrie een boycot over
mij afgeroepen, vandaar mijn eigen beheer produktie Engel des Herrn in
93.
De samenstelling waarin ik werk is zeer verschillend: Voor
la! NEU? Düsseldorf en bij mijn optreden in
Japan heb ik met veel mensen samengewerkt, oa Viktoria Wehrmeister van
Superbilk, Reihse en Klein uit Kreidler, waarmee het muzikaal direct
klikte. Maar een vaste samenstelling zal de groep nooit hebben want
deze mensen hebben hun eigen werkzaamheden en moeten voor mij tijd
vrijmaken. Rembrandt Lensink zal ook weer spelen op mijn komende
platen. |
Hoe zit dat met live optredens van
la! NEU?, hoe Live is
"Zeeland"? |
| Zelfde verhaal , het zal
moeilijk zijn zoveel mensen bij elkaar te krijgen. Veel concerten geef
ik niet, zonder toernee kan ik niet al die mensen iedere keer op het
podium bijeen krijgen.
Op 19 juli jl. , was er het eerste la! NEU? optreden
in Düsseldorf. Het eerste optreden van mijn moeder met haar
nieuwste 'hit' Zeeland wunderbar. Een gedenkwaardig ogenblik en een
leuk concert met Rembrandt, Wicki en Spinello (ex Kowalski).
We speelden daar oa Autoportrait (komt op Year of the Tiger) en Zeit.
Kortom een volledig andere samenstelling en muziek dan bij Japan 96.
Mijn broer Thomas heeft een video gedraaid tijdens dit optreden, ook
zal hij van partij zijn op Goldregen (te verschijnen 1 nov 98-HV)
Japan, 2 concerten in Osaka en Tokyo, dat was een verhaal apart,
logistiek vooral om met 8 mensen daarheen te reizen maar ook de daar
tot stand gekomen improvisatie op Cha Cha 2000 , waarvan de lijnen
duidelijk zijn, maar voor de zeven overige leden van de groep niet
altijd, vandaar de hoogte en dieptepunten in het nummer. Leuk document
wel maar ik ben uiteindelijk het meest geinteresseerd in datgene wat
morgen uitgebracht moet worden.
Zeeland "live" is natuurlijk geen optreden geweest maar als zodanig
doet de titel recht aan de gehanteerde productiemethode: Geen
overgeproduceerde gladde hapklare muziek maar een hoorbare inspanning
(letterlijk-HV), de sfeer uit de studio weergeven als onderdeel van de
muziek. In korte tijd liefst onder druk een sfeertekening neerzetten
dat interesseert me. Terug naar het zelfervaringsproces van
NEU! in tegenstelling tot het geconstrueerde van La
Düsseldorf ( medeproducent: Conny Plank HV). |
Hoe ben je op het label van Ken
Matsutani (Captain Trip) terecht gekomen? |
| Ken kocht indertijd het
restant van mijn eigen produktie Engel des Herrn om zelf te
distribueren. In Japan bestaat veel belangstelling voor mijn muzikale
nalatenschap, het is alleen een tegenvaller voor Ken dat de verkoop van
oude La D opgeschort is, na de meesterlijke heruitgaven verzorgd door
Captain Trip. Dit label laat zien dat er een markt is voor nieuwe en
oude CDs van mij , zij gaan de hele wereld over (Klaus kijkt verbaasd
op van mijn mening dat het internet daar wellicht een belangrijke rol
in speelt -HV).
Onder Kens bezielende leiding heb ik volledige artistieke vrijheid en
een zeer overzichtelijk contract.
Zoals ik nu voor Captain Trip kan werken is vergelijkbaar met de
situatie ten tijde dat ik een contract met Brain -Metronome afsloot in
72, met dat verschil dat de bazen van Brain geen idee hadden waarmee
NEU! uit zou komen. Nu is risicoloos ondernemen het parool,
hitpotentie een voorwaarde in de releasepolitiek.
Liever underground bij Ken Matsutani dan bovengronds bij Sony.
Trouwens, er zijn zeer onmuzikale ontwikkelingen gaande in de muziek:
Puur machinale muziek vind ik onaanvaardbaar, er moet iets tastbaar
menselijks aan muziek zitten.
DJs die zich als musicus afficheren met samples van anderen, kopieren
van anderen als nieuwe kunstvorm, onbegrijpelijk!
Dit was mede een van de redenen dat de vonk niet oversprong tijdens de
opnamen met Michael Rother in 85, hij moest lang zoeken om een gitaar
terug te vinden zo vast zat hij toen aan zijn Fairlight. |
Jouw carriere bevat hoogtepunten maar
ook dieptepunten, kun je daar iets meer over zeggen?
|
|
De richting waarin de
maatschappij zich ontwikkeld staat haaks op mijn levensovertuiging,
daarnaast kent mijn muzikale loopbaan moeilijk en gemakkelijke
perioden. Failliet gegaan met het dingerland-label in 74, grote
successen met NEU! en La Düsseldorf, de bomen groeiden toen
tot in de hemel. Terugkijkend op het plotse succes, heb ik het gevoel
dat ik er lang en hard voor heb gewerkt. In tegenstelling tot Thomas en
Hans Lampe die pas laat, cq aan het einde van mijn pioniersjaren aan
mijn trip opgesprongen zijn. Het belangrijkste voor mij zijn steeds
produktiemiddelen- en plaatsen geweest in plaats van vakanties of mooie
spullen. Het is nog steeds een privilege te kunnen doen wat ik doe....
Daarna is mijn levensvreugde ook door politieke ontwikkelingen
afgeremd, Reagan,Thatcher en Khomeini hebben een individualistische
samenleving achtergelaten. Ik heb me daar tegen verzet als Neondian
met duidelijke standpunten zoals in 'Amerika' en 'Pippi- AA'.
Aansluitend heb ik bijna een jaar volledig in Nederland gewoond.
|
In je geschriften lijkt het of de hele
wereld je tegenwerkt, enige paranoidie klinkt daarin door. In je
"global message" (te lezen in Gawls webpaginas-HV) ben je heel open
over het gebruik van tripmiddelen. Welke rol spelen deze middelen.
|
|
Mijn meest relaxte
periode heb ik meegemaakt met het vroege Kraftwerk eind jaren 60 begin
70. Zowiezo de periode tussen de komst van de pil en het aantreden van
de aids is voor mij en de mensheid een belangrijke geweest. Uit die
periode dateert mijn kennismaking met LSD. Het is een rode draad door
mijn leven , een bron van levenservaring, en wijselijk gebruikt
ongevaarlijk. De door jou vermoede paranoidie is geen kwestie van een
slechte trip maar weerspiegelt mijn visie op het leven. Dit jaar
overigens heb ik nog niets gebruikt. |
Waar ben je momenteel mee bezig?
|
|
Het jaarlijks overleg
over de heruitgave van NEU! heeft dit jaar in april
plaatsgevonden op neutraal terrein, namelijk Conny's studio met als
participanten Michael, Christa Plank, ik en getuigen. (Voor mij waren
dat Thomas, Viktoria en Gawl). Er zijn de laatste jaren steeds grotere
kartels gevormd in de platenwereld dat via Hamburg en Londen eventuele
contractbesprekingen nu in New York hadden moeten plaats vinden.
Daarover moesten we in mei 97 overeenstemming zien te bereiken. Ik was
graag met Michael en la! NEU? naar New York gegaan,
liefst om gelijktijdig nieuwe dingen op te nemen maar wederom was het
overleg vruchteloos. Wij strijden dan om zaken als wie recht doet
gelden op lay-outs, het vooral een psychologische oorlog. Heel
frustrerend is het echter dat de Germanofon bootlegs van NEU! zo
gepromoot zijn door Julian Cope in zijn boek 'Krautrocksampler'. Naar
mijn mening is NEU! tijdloos en simpelweg te goed om in het
vergeetboek te raken.
Op 1 november moeten 2 cds verschijnen van la! NEU?
: Goldregen en Year of the Tiger. "Goldregen" is bijna volledig
akoestisch geworden : Veel piano, harmonium , Wicki en ik hebben hier
in Zeeland een begin gemaakt,Rembrandt en Thomas en bovenal mijn moeder
hebben de opnamen aangevuld in Düsseldorf. Dus bijna een
familiealbum.
In Year of the Tiger staat het ritme centraal. De kenmerkende
NEU!, La Düsseldorf-beat noem ik sinds 1985 " Apache"
genoemd, de betekenis daarvan is dat het leven een voortgaande beweging
is. In het duits zou deze beat " lange gerade" heten en het menselijk
aspect van deze ritmische structuur staat daarin centraal. ( Klaus
heeft nog in oktober nieuw mixen gemaakt van Autoportrait en Notre
Dame) Verder ben ik bezig met de jonge band Die with Dignity, meer als
adviseur dan als producent, en plotseling dook Eberhard Kranemann weer
op (jaren niet gezien) en nemen we onder de naam Bluepoint Underground
muziek op die ik produceer. Afmixen van die plaat doen we in
september.
|
Beste Klaus tot zover bedankt voor dit
openhartige gesprek. Je hebt daar veel fans een plezier mee gedaan, ik
wens je met La!Neu? veel succes! |
Naschrift:
Klaus Dinger heeft diverse correcties op de oorspronkelijke tekst van
het interview aangebracht, zonder de essentie van het verhaal aan te
tasten. De essentie wordt gevormd door het volledig onafhankelijke
muzikaal talent van Dinger. Hij geeft zelden interviews vooral om de
industrie zijn onafhankelijkheid te tonen. De grote labels vinden hem
"een moeilijk mens". Sinds "Individuellos" weigerde hij TV optredens.
Dit KLEM-interview kwam tot stand zonder tijdsdruk of deadlines.
De onafhankelijkheid van Klaus wordt getoond in de enorme diversiteit
van releases van de laatste jaren. Een millionseller is niet het doel,
wel de individuele vrijheid om te leven en te werken naar eigen
maatstaven en daarin slaagt hij wonderwel.
Verwacht dus geen remixen van oud werk van NEU! Hij heeft spijt
van de sample van Hallogallo die Steve Hillage gebruikte voor het
nummer Interstate van System 7.
Discografie:
Kraftwerk- idem 1970 NEU! 1972 NEU! 2
1973 NEU! 75 1975 La Düsseldorf - idem 1976
La Düsseldorf - Viva 1978 La Düsseldorf - Individuellos
1981 Neondian- idem 1985 Engel des Herrn - idem 1992
Engel des Herren LIVE! 1995 NEU! 4 1995 NEU!
Live '72 in Düsseldorf 1996 la! NEU?
Düsseldorf 1996 la! NEU? Zeeland
1997 la! NEU? Rembrandt 1998
la! NEU? Cha Cha 2000 Live in Tokyo 1998
la! NEU? Goldregen 1998
la! NEU? Year of the Tiger 1998
Verwacht:
(la! NEU?) Blue Point Underground Live in NYC
febr 99 1-A Düsseldorf :Fettleber febr 99
© 1998 KLEM / Klaus Dinger; this
reprint with kind permission.
|
|
|